Saturday, December 15, 2018

Τρίχες κατσαρές [ Part One ]

Πριν από καιρό, είχα κουβέντα στο Φατσοβιβλίο με φίλη φεμινίστρια κι αφορμή την απανταχού τριχοφυΐα των γυναικών. Εδώ, θα κοροϊδεύω, κατά τα ειωθότα, αλλά μη ξεγιελιέστε στιγμή : τη σέβομαι πολύ και δεν έχω τον παραμικρό σκοπό να θίξω την ίδια - πόσο μάλλον ερήμην της. Κόντεψε, λοιπόν, να γίνει μεγάλη παρεξήγηση και να βγούνε τα πηρούνια για να φάμε τ' άντερά μας (με μπόλικη σάλτσα), γιατί εγώ τα παίρνω όλα στην πλάκα - τουλάχιστον, εκείνα που 'χω ξεπεράσει. Καθότι είναι υπαρξιακά γελοίο ν' ασχολείται κανείς με τρίχες, κατσαρές ή άλλης τεχνοτροπίας, λες και δεν έχει άλλα σοβαρότερα πράγματα ν' ασχοληθεί. Το 'κανα σαν ήμουν είκοσι χρονών, τότε που μόλις κι είχε αρχίσει να γυαλίζει το άντρο του απύθμενου πνεύματός μου. Μετά ωρίμασα, καθόσον δε είχα και πολλές επιλογές. Άμα δεν έχεις λεφτά για εμφύτευση, αναγκαστικά ωριμάζεις. Η φύση είναι άδικη, αν την κρίνεις με τ' ανθρώπινα μέτρα κι αδικότατη αν την κρίνεις, ειδικότερα, με τα κοινωνικά. Μπορεί σε μιαν άλλη κοινωνία η φαλάκρα να τρελαίνει τις γυναίκες κι οι τρίχες στην πλάτη να τις εκστασιάζουν. Μέχρι τότε, ωστόσο, είμαστε αναγκασμένοι να το ρίχνουμε στη φιλοσοφία.


Ωστόσο - και τούτο είναι σοβαρό - η γυναικεία τριχοφυΐα ξεπερνά την απλή μόδα. Σε μια κοινωνία κατά βάση ανδροκρατούμενη, ακόμα κι οι μικρότερες και πλέον αθώες επιταγές είναι καθόλα ύποπτες. Ο ψυχολογικός εκβιασμός της γυναίκας, ο οποίος δεν απέχει και πολύ από την υλική καταδυνάστευση, αν ανάγουμε τη συζήτηση στην εργασιακή αρένα, κρύβεται σε τούτες τις «μικρές» λεπτομέρειες. Πόσο εύκολα θα μπορούσε να βρει εργασία μια γυναίκα, η οποία παρότι πληροί κάθε αντικειμενική προϋποθεση φέρει αδρό μύστακα και δασώδη (όχι δυσώδη) μασχάλη; Πόσες γυναίκες θα τολμούσαν το καλοκαίρι, να βγουν από το σπίτι με σορτσάκι και την τρίχα πουλόβερ, προκειμένου να πάνε μέχρι το ψιλικατζίδικο; Πόσες «χοντρέλες» θα πλατσούριζαν με τάνγκα στην ακροθαλασσιά του Ομήρου, δίχως να τις πάρει ο Δίας και να τις σηκώσει; Πόσες γιαγιάδες θα φορούσαν μπικίνι, γιατί έτσι έχουν συνηθίσει από νέες, είτε γιατί έτσι γουστάρουν ρε αδερφέ, δίχως την απορριπτική ξινίλα των βλεμμάτων να κρέμεται, σα γαϊτανάκι από τα κρεματσόλια τους. Τα ερωτήματα είναι ρητορικού τύπου. Εδώ παλεύουμε ακόμα με την κυτταρίτιδα και τις ραγάδες κι η άλλη θέλει δικαίωμα στην αξυρισιά ή - άκου η πόρνη - να θηλάζει το παιδί της δημόσια, δίχως να κινδυνεύει να της κάνουν μήνυση. Σε τετρακόσια χρόνια μπορεί. Σήμερα πάλι, άντε να βρεις το δίκιο σου.

Αλλά - να μην παραξηγηθούμε - δεν υπάρχει ουδεμία περίπτωση να διαφωνήσω στην όποια (δίκαιη) γυναικεία διεκδίκηση, οσοδήποτε γελοία, καθώς μέσα σε μια κοινωνία που βρωμάει αντρίλα το γελοίο δεν είναι απαραίτητα κι αστείο. Εδώ θα εκθέσω, κυρίως, τις ενστάσεις μου ως προς τον τρόπο και τον τόπο, με τη χαρακτηριστική μου ασέβεια, που τόσο αγαπήθηκε (από μένα).

Ένσταση #01 - Δυο μέτρα και δύο σταθμά

Τέλος πάντων, αφορμή για το σούρουρο είχε σταθεί τούτο βίδεο, αναρτημένο τότε στη LIFO. Και λέω : καλά, ρε κορίτσια, πάσο! Εντάξει και ν' αποτινάξουμε την κοινωνική καταπίεση, τα δεσμά και τα καραγκιοζιλίκια. Κι εγώ μαζί σας. Αλλά τα πόδια κι οι μασχάλες είναι η μεγάλη μας κωλοκαούρα; Χάθηκαν άλλες προτεραιότητες; Αυτές είναι οι ανησυχίες της μικρής, αστής επαναστάτριας, με πρόσβαση στα στιλάτα, καλογυρισμένα βίντεο του YouTube; Γιατί άμα το θέτε έτσι, να σας ανταπαντήσουμε στο ίδιο ακριβώς επίπεδο. Εξέγερση από το λαιμό και κάτω, αλλά υποταγή απ' το λαιμό και πάνω, εμένα δε μου κάθεται καλά. Το μέικαπ δεν είναι κοινωνική καταπίεση κι ετεροκαθορισμός; Μου λέει η φίλη μου «μα δε φοράνε μέικαπ». Ναι, συγγνώμη που δεν έχω εντρυφήσει στο λεξιλόγιο της ψιμυθίωσης. Δε φοράνε μέικαπ, αλλά αυτό το γαμημένο στο μάτι πώς λέγεται : ρίμελ, μολύβι, λαδομπογιά; Ή μήπως δεν έχουν κάνει αποτρίχωση στη μούρη;; Μη μου πεις ότι ο μελαμψός σωματότυπος της μικρής Ινδής ή ό,τι άλλο, είναι ικανός να προκαλεί ασύδοτη μηρο-κνημιαία τριχοφυΐα, αλλά αφήνει στο απυρόβλητο μουστάκι και μονόφρυδο;; Και να τα πούμε κι άλλο αμάσητα; οι τρύπες στ' αφτιά, τα σκουλαρίκια, το βαμμένο ή ξουρισμένο φρύδι - και μην τα πολυλογούμε, γενικότερα, το στιλ - τι 'ν' όλα τούτα; Απλές και πηγαίες συλλήψεις, εσωτερικές ανάγκες του ατόμου, απελευθέρωση από την τυραννία και ανέκδοτες παρθενογενέσεις;; Μη χέσω! Αυτό που λέω είναι ότι το ξύρισμα της γάμπας και της μασχάλης δεν έχει ξέχωρη καταγωγή από το βραχιόλι και το τατούαζ κι έτσι είναι ηλίθιο να την πέφτουμε στο ένα και να κάνουμε την πάπια στο άλλο. Και μάλλον είναι ηλίθιο να την πέφτουμε, γενικά, σε οτιδήποτε επιμέρους. Ζητούμε, τώρα, την αληθινή απελευθέρωση της Γυναίκας ή άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε;; Ζητούμε γυναίκες ελεύθερες από ετεροκαθορισμούς ή μήπως ελεύθερες μέσα σε αυτούς;; Γιατί το δεύτερο είναι περισσότερο σύμφωνο, από το πρώτο, με τούτα τα καμώματα. Μήπως, τελικά, εξαντλούμαστε στο να 'μαστε, απλά, προκλητικές με τον τρόπο μας, κι αδιαφορούμε για την ουσία; Ζητούμε, πράγματι, το δικαίωμα στον αυτοκαθορισμό ή μήπως να γυρίσουμε ένα βίντεο ακόμα, ώστε να γίνουμε viral και διαφήμιση;

Να παραδεχτεί μια γυναίκα ότι βαριέται να ξυρίζει τα πόδια της, κάθε τρεις και λίγο, είναι εντελώς διαφορετικό απ' το ν' ανοίγεις το μεσανατολικό. Λες και δεν έχουν άλλα προβλήματα τα δύο φύλα ή, γενικότερα, τα άλλα φύλα. Το ν' ανάγεις αυτή την επιμέρους επιταγή σε κοινωνικό ζήτημα (που είναι, φυσικά, σε κάποιο βαθμό), έχοντας, ωστόσο, αποψιλώσει το φρυδάκι, εδώ κάτι βρωμάει. Τώρα θα μου πεις, γούστο της και καπέλο της, να κάνει όση επανάσταση γουστάρει και δε θα δώσει λογαριασμό σε κανέναν, για το πόσα τετραγωνικά εκατοστά δέρματος ή εγκεφαλικού φλοιού θ' απελευθερώσει. Και τούτο είναι το σωστότερο. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε στιγμή τις συνθήκες, μέσα στις οποίες αγωνίζονται οι γυναίκες, οι οποίες (συνθήκες) αν και παρασάγγας καλύτερες απ' ότι πριν εκατό χρόνια, ωστόσο δεν παύουν να είναι φαλλοκρατικές μέχρι τα μπούνια. Κι εδώ θα συμφωνήσω διαφωνώντας με τον εαυτό μου, πηδώντας άντρες και γυναίκες με μιαν άγαρμπη, εγελιανή σύνθεση. Γιατί το ζήτημα δεν είναι ν' απελευθερώσουμε τη γυναίκα απ' τον άντρα ή τη μασχάλη απ' τ' αποσμητικό, παρά ν' απελευθερώσουμε τη γυναίκα απ' τη Γυναίκα κι απ' οποιονδήποτε, τέλος πάντων, έχει προκαθορίσει το περιεχόμενο του όρου : από την ιστορία, τους άντρες, την lqbtq+ κοινότητα ή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Το ζήτημα δεν έχει να κάνει με το πλάσμα, που λέγεται γυναίκα ή Μπάμπης, αλλά με το δικαίωμα της κάθε ύπαρξης στο θαύμα, που υλοποιείται από τη μοναδικότητα του καθενός. Κάτω από αυτή τη λογική, το θέμα αποκτά ασύλληπτες διαστάσεις, που ξεπερνούν την απλή τρίχα κάγκελο : διαστάσεις πολιτικής ισότητας, κοινωνικής ισότητας, υπαρκτικής ισότητας, κουτουλουπού. Αφορά τους άντρες εξίσου με τις γυναίκες, όσο αφορά επιπλέον τους ομοφυλόφυλους, τους τραβεστί, τους πωλητές ξηρών καρπών έξω απ' τα γήπεδα, τους πρόσφυγες, τις ρέγκες και τους ποιητές.

Κάτω απ' αυτή τη λογική, το πρόβλημα των γυναικών με τη στάση της κοινωνίας, απέναντι στις μασχάλες τους, δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου και δεν είναι περισσότερο ενοχλητική από εκείνη του υπαλλήλου τράπεζας, που πρέπει να ξυρίζεται καθημερινά. Η δυσθυμία ετούτη μοιάζει να τρέφεται περισσότερο, από τον ίδιο ναρκισσισμό και το γινάτι με τ' οποίο ξυρίζονται οι γάμπες, παρά από τη στόφα της αληθινής εξέγερσης. Ο καλόπιστος θεατής ή αναγνώστης-στρια έχει κάθε λόγο να γελά με την καρδιά του - και πάντα με συμπάθεια - απέναντι σ' αυτά τα κορίτσια, όταν σκέφτεται ότι εδώ ο κόσμος χάνεται και το μουνί χτενίζεται. Και το λέω, επίτηδες, έτσι χοντρά, γιατί είναι πια κουραστική ετούτη η πολιτική ορθότητα, που τα 'χει ανάγει όλα πια σε σεξισμό και φοβόμαστε μήπως παραμιλήσουμε. Αδιαφορώντας, κατά βάθος, για τον αληθινό σεξισμό, ο οποίος τελικά κρύβεται στις πράξεις.

Υπ' αυτή την έννοια οι μεγαλύτεροι σεξιστές - αν, δηλαδή, μπορούμε να βγάλουμε το σεξισμό και να τον μετρήσουμε - είναι οι ίδιες οι γυναίκες! Καθώς, όχι μόνο επιστρέφουν τις βολές εναντίον των αντρών - με το πλέον πρόσφορο, προς αυτές, όπλο : την ψυχολογία - αλλά συνάμα βάλλονται και μεταξύ τους. Ποιος είναι εκείνος που με την ξινίλα, τη στριμμάδα και τα συμπλέγματά του καθυποτάσσει και παραλύει τη γυναίκα ως άτομο, άλλος χειρότερος από καθαυτή τη γυναικεία «κοινότητα»; Ποιος είναι εκείνος που επιβάλλει μόδες, φτιασιδώματα, μπογιές και λάδια, ακτίνες λέιζερ κι ακτίνες UVA, τη σιλικόνη και το μπότοξ στον κώλο ή στον τράχηλο της κάθε πικραμένης; Ποιος είναι εκείνος, που ασχολείται πρωί, μεσημέρι και βράδυ, με κάθε πτυχή της εξωτερικής εμφάνισης ή μ' άλλα λόγια ποιος είναι εκείνος που ρίχνει όλο και περισσότερο λάδι στη φωτιά και στην πυρκαγιά πεύκα; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος συκοφάντης της ραγάδας και της κυτταρίτιδας, της ρυτίδας, της πανάδας ή της άσπρης τρίχας; Ποιος προλαβαίνει να γελάσει πρώτος με την ξεχειλίζουσα κοιλούμπα, το απροσάρμοστο κολάν, τη ρίζα που φυτρώνει πεισματικά στα χρώματα της φύσης ή το νυχάκι που 'χει απομείνει ροζ, κατά πώς γεννήθηκε; Γελούν κι οι άντρες με πολλά από ετούτα, μα όχι από κακία : από απλή μαλακία. Ο άντρας γνωρίζει τη ντροπή της απόρριψης, πολύ καλύτερα, κι έτσι, κάθε φορά που με τη σειρά του απορρίπτει, βαθιά μέσα του νιώθει καλά το τσίμπημα της ενοχής, μέτρο της πράξης του. Ο χλευασμός του άντρα έχει όριο. Της γυναίκας η χλεύη, αντιθέτως, θα ροκανίσει κάθε ιερό και όσιο, μέχρι τελικής πτώσεως. Τούτες οι υπερβολές, φυσικά, κι οι γενικεύσεις δεν έχουν σκοπό να βοηθήσουν τη συζήτηση, ούτε να πούνε την αλήθεια. Θέλω μόνο να προκαλέσουν.

Η αλήθεια, θαρρώ, είναι πως η κοινωνία δεν είναι ανδροκρατούμενη, υπό την έννοια ότι άρχουν οι άντρες, παρά πως έχει καθιερωθεί μια συγκεκριμένου, εξουσιαστικού τύπου νοοτροπία - καθώς κι οι αντίστοιχες δομές - οι οποίες έχουν ιστορικά συνδεθεί με τους άντρες, αλλά στην πραγματικότητα έχουν σχέση περισσότερο με την εξουσία και την υποταγή, παρά με το φύλο. Μια χαρά έχουν ενδυθεί πλείστες εκπρόσωποι του γυναικείου πλήθυσμού τον «ανδρικό» ετούτο ρόλο και τον έχουν φέρει εις πέρας, με τον πλέον άρτιο τρόπο. Γι' αυτό γελώ - μάλλον με πίκρα - όποτε ακούω να εκτοξεύεται η ανώδυνη ατάκα πως αν διοικούσαν οι γυναίκες θα 'ταν ο κόσμος μας καλύτερος. Πούτσες μπλε θα 'ταν. Γιατί ετούτες οι δομές της καταπίεσης (που τις λέμε άλλοτε Αγορά και Καπιταλισμό κι άλλοτε Ολοκληρωτισμό και Ιμπεριαλισμό - συντομότερα : θάνατο και ηδονή) έχουνε διαβρώσει τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων πολύ βαθύτερα, από την τρίχα, κι ανεξαιρέτως φύλου ή ράτσας. Ώστε υπεύθυνοι - πέραν δηλαδή απ' όσους άμεσα εγκληματούν - δεν υπάρχουν, υπό την έννοια να βρούμε κάποιον να δικάσουμε. Εξίσου υπεύθυνοι οι άντρες κι εξίσου οι γυναίκες, τόσο για 'κείνες τις αδικίες που διαπράττουμε καθημερινά με τους λόγους και την ανοησία μας, μα πολύ περισσότερο για 'κείνες που διαπράττουμε με τη σιωπή και τη μικρότητά μας.

No comments:

Post a Comment